Skutki braku obowiązkowej polisy OC

Spółka kupiła w ubiegłym roku używany samochód dostawczy. Zbywcą był dealer samochodowy, który dwa tygodnie wcześniej nabył ten pojazd w ramach rozliczenia za nowy. Dealer zdążył jednak wypowiedzieć umowę ubezpieczenia przejętą po wcześniejszym właścicielu, ale przekazując spółce polisę zapomniał wspomnieć o wypowiedzeniu. Stąd uważaliśmy, że polisa wygaśnie dopiero po kilku miesiącach zgodnie z datą ważności polisy. Zakończyła się jednak - po kilku dniach od zakupu auta przez spółkę po upływie terminu wypowiedzenia dokonanego przez dealera. Czy spółka ma obowiązek zapłacić karę za brak OC? Czy może dochodzić jej zwrotu od dealera?

Przepisy ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych... nie uzależniają powstania obowiązku uiszczenia opłaty za niedopełnienie obowiązku ubezpieczenia od winy czy wiedzy posiadacza pojazdu mechanicznego. Opłata ta ściągana jest w trybie postępowania egzekucyjnego w administracji, przy czym tytuł wykonawczy wystawia Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny. Zanim to nastąpi UFG wezwie spółkę do uiszczenia, w terminie 30 dni od dnia doręczenia wezwania, opłaty za brak obowiązkowego OC, albo do przedstawienia dokumentów potwierdzających w roku kontroli zawarcie umowy ubezpieczenia obowiązkowego, zgodnie z warunkami tego ubezpieczenia określonymi w ustawie.

W odpowiedzi na to wezwanie spółka może przedstawić otrzymaną od dealera polisę, jednak w gruncie rzeczy nie zmienia to faktu, że umowa ubezpieczenia - wbrew treści samej polisy - już wygasła. Nastąpiło to z upływem 30 dni od daty nabycia samochodu dostawczego przez dealera od poprzedniego właściciela, co jest wynikiem złożenia w tym terminie wypowiedzenia polisy przez dealera.

UFG ma jednak obowiązek wszcząć egzekucję, jeżeli:

1) należność z tytułu opłaty wynika z wezwania do zapłaty, w stosunku do którego zobowiązany nie wystąpił z powództwem do sądu powszechnego o ustalenie nieistnienia obowiązku ubezpieczenia w terminie 30 dni od dnia otrzymania wezwania do zapłaty, albo

2) sąd ustalił prawomocnym orzeczeniem istnienie obowiązku ubezpieczenia.

W istocie więc podmiotem odpowiedzialnym za brak ubezpieczenia OC jest dealer, jednak nie jest on już posiadaczem pojazdu, na którym ciąży formalny obowiązek w tym zakresie. Opłata za niedopełnienie obowiązku ubezpieczenia wynosi w każdym roku kalendarzowym równowartość 500 euro w przypadku aut osobowych i 800 euro dla samochodów ciężarowych i autobusów. W szczególnie uzasadnionych wypadkach - związanych z wyjątkowo trudną sytuacją materialną i majątkową zobowiązanego - UFG może umorzyć opłatę w całości lub w części albo udzielić ulgi w jej spłacie.

Po uiszczeniu opłaty za brak OC spółka może jednak dochodzić jej zwrotu (tytułem odszkodowania) od dealera, który wprowadził ją w błąd przekazując polisę ważną rzekomo jeszcze przez kilka miesięcy, nie informując o wcześniejszym wypowiedzeniu umowy, co z kolei przyczyniło się do powstania szkody po stronie nabywcy w postaci obowiązku względem UFG.