Surowsze sankcje dla kierowców

Od 18 maja br. obowiązują surowsze przepisy regulujące sankcje za przestępstwa dokonywane przez kierujących pojazdami. Celem ustawy nowelizującej jest wprowadzenie skuteczniejszych środków do walki z osobami siadającymi za kierownicą w stanie nietrzeźwości bądź pod wpływem środka odurzającego. Zmiany dotyczą nie tylko zasad stosowania środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów, ale również możliwości czasowego pozbawienia prawa jazdy w trybie administracyjnym.

Dwukrotne przekroczenie prędkości

Jedną z najważniejszych nowości - narzędzi do walki z piratami drogowymi - jest możliwość natychmiastowego zatrzymania prawa jazdy kierowcy. O wprowadzenie tego rodzaju rozwiązania apelowali od lat funkcjonariusze Policji. Po zmianach takie zatrzymanie nastąpi, gdy kierowca przekroczy w terenie zabudowanym prędkość o ponad 50 km/h lub gdy będzie przewoził nadmierną liczbę osób. Organem właściwym do zatrzymania dokumentu w powyższym trybie jest nie sąd, a starosta, który wyda stosowną decyzję. Decyzji nadawany jest rygor natychmiastowej wykonalności i obowiązuje ona przez okres 3 miesięcy. Jeżeli dojdzie do tego, że osoba kierowała pojazdem pomimo wydania decyzji administracyjnej o zatrzymaniu jej prawa jazdy w powyższym trybie, starosta wydaje decyzję administracyjną o przedłużeniu okresu, na który zatrzymano prawo jazdy do 6 miesięcy.

Co ważne, dla ustalenia początku okresu właściwa jest data zwrotu dokumentu do organu właściwego w sprawach wydawania dokumentów stwierdzających uprawnienia do kierowania pojazdami. Po zatrzymaniu dokumentu funkcjonariusz wystawi kierowcy pokwitowanie. Upoważniać ono będzie kierowcę do kierowania pojazdem jedynie przez 24 godziny od chwili zatrzymania.

Jeżeli sprawa o przekroczenie prędkości bądź przewożenie niedozwolonej liczby osób została skierowana do rozpoznania przez sąd lub organ orzekający o sprawie w postępowaniu dyscyplinarnym i nie zakończyła się prawomocnym rozstrzygnięciem w okresie 3 miesięcy od dnia zatrzymania dokumentu (bądź odpowiednio 6 miesięcy), dokument podlega zwrotowi.

Surowsze sankcje za jazdę po alkoholu

Nowa regulacja zaostrza sankcje m.in. dla osób kierujących pojazdami w stanie nietrzeźwości czy pod wpływem środka odurzającego oraz dla kierujących, którzy - znajdując się w tym stanie - spowodowali wypadek drogowy. Przede wszystkim wydłużono okres, na jaki orzekany jest środek karny w postaci zakazu prowadzenia pojazdów. Przed zmianą było to zasadniczo maksymalnie 10 lat (poza przypadkami dożywotniego pozbawienia prawa jazdy). Po zmianach okres ten może wynosić nawet 15 lat. Co ważne, podwyższono minimalny okres, na jaki zakaz ten będzie orzekany - będzie wynosić minimum 3 lata.

Ponadto w razie skazania sprawcy za przestępstwo określone w art. 173, art. 174, art. 177 lub w art. 355 Kodeksu karnego (Dz. U. z 1997 r. nr 88, poz. 553 ze zm.), np. za spowodowanie wypadku w wyniku nieumyślnego naruszenia zasad bezpieczeństwa, jeżeli sprawca był w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego bądź zbiegł z miejsca zdarzenia, sąd orzeka nawiązkę na rzecz pokrzywdzonego, a w razie jego śmierci w wyniku popełnionego przez skazanego przestępstwa, nawiązkę na rzecz osoby najbliższej, której sytuacja życiowa wskutek śmierci pokrzywdzonego uległa znacznemu pogorszeniu. W razie gdy ustalono więcej niż jedną taką osobę, nawiązki orzeka się na rzecz każdej z nich. Jeśli ustalenie takiej osoby nie jest możliwe, sąd orzeka nawiązkę na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej. Sąd orzeka nawiązkę w wysokości co najmniej 10 tys. zł (choć w wyjątkowych sytuacjach będzie ona mogła być niższa).

Blokada alkoholowa

Nowelizacja wprowadza również blokady alkoholowe. Zgodnie z definicją jest to urządzenie techniczne uniemożliwiające uruchomienie silnika pojazdu silnikowego i pojazdu szynowego, w przypadku gdy zawartość alkoholu w wydychanym przez kierującego powietrzu wynosi co najmniej 0,1 mg alkoholu w 1 dm³. Blokady takie wprowadza się dla osób, które zostały skazane za jazdę po pijanemu i mają orzeczony zakaz prowadzenia pojazdu. W takiej sytuacji, po upływie połowy okresu zakazu prowadzenia auta (w przypadku zakazów dożywotnich - 10 lat), sąd będzie mógł zezwolić kierowcy na prowadzenie samochodu wyposażonego w blokadę alkoholową (art. 182a § 1a Kodeksu karnego wykonawczego). Zatem zakaz będzie aktualny jedynie wobec pojazdów bez takiej blokady. Oczywiście jeżeli skazany rażąco naruszy porządek prawny w zakresie dotyczącym bezpieczeństwa ruchu drogowego, w szczególności popełni przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, sąd może orzec o pozbawieniu kierowcy możliwości prowadzenia pojazdu z użyciem wspomnianej blokady.

Kierowanie bez uprawnień

Przed zmianą przepisów kierowanie pojazdem pomimo nieposiadania stosownych uprawnień stanowiło - w większości sytuacji - jedynie wykroczenie, za które przewidziana była kara grzywny. W wyniku nowelizacji kierowcy, którzy na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub strefie ruchu będą prowadzić pojazd mimo odebrania im prawa jazdy, na mocy decyzji właściwego organu będą uznani za przestępców.

Za popełnienie tego rodzaju czynu niedozwolonego grozić im będzie kara grzywny, kara ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat dwóch (art. 180a Kodeksu karnego).

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 20.03.2015 r. o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 541)