Co zawiera pozew o zachowek?

Mój brat otrzymał cały spadek na mocy testamentu zostawionego przez mamę. Nie miałam z mamą dobrych relacji od kilku lat, jednak nie doszło między nami do jakichś poważnych kłótni. W testamencie nie ma mowy o wydziedziczeniu, jedynie nic dla mnie nie zapisano. Czy w tej sytuacji mogę dochodzić zachowku? Jeśli tak, to w jaki sposób to zrobić, gdy brat odmawia mi jakiegokolwiek udziału w odziedziczonym majątku?

Czytelniczka słusznie rozważa możliwość dochodzenia tzw. zachowku. Z uwagi na to, że w testamencie nie doszło do formalnego wydziedziczenia może ona przedstawić stosowne żądanie spadkobiercy - swojemu bratu. Jeśli dobrowolnie we wskazanym terminie nie dojdzie do spełnienia świadczenia sprawa może zostać skierowana na drogę postępowania sądowego (przykładowy wzór pozwu o zapłatę zachowku poniżej).

Osobą uprawnioną do zachowku jest zstępny spadkodawcy, jego małżonek oraz rodzice. Stanowi o tym art. 991 § 1 Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2014 r. poz. 121). Jeśli Czytelniczka nie otrzymała zachowku w postaci powołania do spadku bądź dokonania zapisu czy darowizny uczynionej jeszcze za życia przez jej matkę, ma roszczenie o zapłatę określonej sumy pieniężnej tytułem zachowku. Jeżeli takie zapisy/darowizny zostały uczynione, ale ich wartość jest niewystarczająca, wówczas uprawniony może dochodzić stosownego wyrównania.

Osobom uprawnionym, które byłyby powołane do spadku z ustawy (gdyby nie było testamentu), należy się połowa wartości udziału spadkowego, który by im przypadał przy dziedziczeniu ustawowym. W sytuacji gdy uprawniony do zachowku jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni, wówczas jest to dwie trzecie wartości tego udziału. Jeśli oprócz brata do kręgu spadkobierców, którzy dziedziczyliby z mocy ustawy należy tylko Czytelniczka, wówczas zachowek jej przypadający wynosi 1/4 wartości spadku (połowę z jej udziału w spadku, gdyby miało miejsce dziedziczenie ustawowe).

Roszczenie uprawnionego z tytułu zachowku przedawnia się z upływem lat pięciu od ogłoszenia testamentu.

Przykładowy pozew o zachowek
	Poznań, dnia 15 września 2014 r.
Sąd Rejonowy Wydział Cywilny w Poznaniu Powódka: Anna Nowak, ul. Lotnicza 4,Poznań Pozwany: Michał Nowak, ul. Głogowska 22/12, Poznań Wartość przedmiotu sporu: 75.000 zł
Pozew o zachowek Wnoszę o: 1) zasądzenie od pozwanego Michała Nowaka na rzecz powódki Anny Nowak tytułem zachowku, kwoty 75.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 15.09.2014 r. do dnia zapłaty, 2) zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów procesu według norm przepisanych, 3) przeprowadzenie rozprawy także pod nieobecność powódki. Uzasadnienie Pozwany Michał Nowak nabył w całości spadek po ojcu stron Tomaszu Nowaku zmarłym w dniu 5 stycznia 2014 r. Spadek został nabyty na podstawie testamentu. Okoliczności te zostały potwierdzone w postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku, które prowadzone było w Sądzie Rejonowym w Poznaniu, zakończonym wydaniem postanowienia z dnia 21 czerwca 2014 r., sygn. akt I Ns 212/14, stwierdzającym, że pozwany Michał Nowak jest jedynym spadkobiercą. dowód: odpis prawomocnego postanowienia z dnia 21.06.2014 r. Powódka, Anna Nowak, córka spadkodawcy, należy do kręgu osób uprawnionych do zachowku po spadkodawcy. dowód: odpis skrócony aktu urodzenia. Zachowek, który przypada powódce, wynosi połowę tego, co powódka otrzymałaby, gdyby miało miejsce dziedziczenie ustawowe po zmarłym. W tym przypadku byłaby to połowa spadku. Zachowek wynosi więc 1/4 wartości spadku. Do masy spadkowej po zmarłym wchodzi nieruchomość pod zabudowę jednorodzinną, samochód, wyposażenie mieszkania i oszczędności o łącznej - czystej - wartości 300.000 zł. Zmarły nie posiadał żadnych zobowiązań, które obciążałyby spadek. Okoliczności te są bezsporne między stronami postępowania. Wartość zachowku przypadającego powódce wynosi zatem 75.000 zł (1/4 z 300.000 zł). dowód: pismo pozwanego zawierające zestawienie składników majątku po zmarłym wraz z podaniem ich wartości. Pozwany wezwany pismem z dnia 20.07.2014 r. do zapłaty dochodzonej sumy zachowku do dnia dzisiejszego nie udzielił odpowiedzi. dowód: pismo do pozwanego z dnia 20.07.2014 r., potwierdzenie odbioru pisma przez pozwanego. Powódka jako uprawniona do zachowku nie otrzymała - w żadnej postaci - należnego jej zachowku, dlatego przysługuje jej roszczenie o zapłatę dochodzonej kwoty.
	Anna Nowak powódka
Załączniki: 1) Odpis skrócony aktu urodzenia, 2) Odpis prawomocnego postanowienia sądu w przedmiocie stwierdzenia nabycia spadku, 3) Pismo pozwanego zawierające zestawienie składników majątku po zmarłym wraz z podaniem ich wartości, 4) Pismo powódki do pozwanego, 5) Potwierdzenie odbioru pisma przez pozwanego, 6) Odpis pozwu i załączników.