Gazeta Podatkowa nr 81 (1122) z dnia 9.10.2014
Roszczenie o zachowek a klauzula zasad współżycia społecznego
Jestem jedynym spadkobiercą wyznaczonym przez ojca w testamencie do dziedziczenia. Ojciec miał również drugiego syna, którego formalnie nie wydziedziczył. Mój brat zamierza dochodzić zapłaty zachowku. Nie interesował się on jednak nigdy losem ojca, nie opiekował się nim podczas choroby. Czy te okoliczności mogą mieć znaczenie w sprawie zasądzenia ode mnie zachowku?
Zasadniczo w takiej sytuacji bratu Czytelnika należy się zachowek. Wynosi on co do zasady połowę wartości udziału spadkowego, który by przypadał uprawnionemu do zachowku przy dziedziczeniu ustawowym. Stanowi o tym art. 991 § 1 Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2014 r. poz. 121). Skoro spadkodawca nie zdecydował się zamieścić w testamencie klauzuli o wydziedziczeniu, to z formalnego punktu widzenia brat może zgłosić roszczenie o zapłatę zachowku.
Brat Czytelnika może zatem domagać się zachowku w wysokości 1/4 wartości spadku (połowę z tego, co by dziedziczył). W bardzo wyjątkowych przypadkach spadkobierca zobowiązany do zapłaty zachowku może powołać się na art. 5 Kodeksu cywilnego. Przepis ten stanowi, że nie można czynić ze swego prawa użytku, który by był sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub z zasadami współżycia społecznego, bowiem takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony.
Prawa uprawnionego do zachowku służą urzeczywistnieniu obowiązków moralnych, jakie spadkodawca posiada wobec swoich najbliższych. Jednakże w tym kontekście nie można pominąć tych zachowań uprawnionego do zachowku, które wskazują, że on sam nie wywiązał się z podobnych obowiązków wobec spadkodawcy. Niewątpliwie więc brak troski, pomocy w opiece spadkobiercy nad chorym spadkodawcą, może w pewnych okolicznościach doprowadzić do tego, że roszczenie o zachowek zostanie pomniejszone. Z drugiej jednak strony trzeba pamiętać, że spadkodawca sam jednak nie zdecydował się na wydziedziczenie, a spisując testament mógł zamieścić stosowny zapis, skoro - jak wspomina Czytelnik - niewłaściwe zachowanie drugiego syna było na tyle poważne, że rozważa się teraz możliwość skorzystania z klauzuli zasad współżycia społecznego. Być może doszło do wybaczenia ze strony ojca. Wszystkie te okoliczności mogą być rozważone jedynie przez sąd.
www.PrawnikRodzinny.pl - Prawo spadkowe:
| Chcesz wiedzieć więcej, skorzystaj z Portalu Podatkowo-Księgowego www.gofin.pl | ||
| www.PoradyPodatkowe.pl » |
Serwis Głównego Księgowego
Gazeta Podatkowa
z obszernym komentarzem »
Firma »
Aplikacja mobilna dla Księgowych »
Księgowego,Kadrowego,VAT »
Serwisy internetowe »
Pobierz darmową aplikację »
Posłuchaj »
Terminarz
GOFIN PODPOWIADA
Kompleksowe opracowania tematyczne
PRZEPISY PRAWNE
Ustawy, rozporządzenia - teksty ujednolicone
| ||||||||||||
|
||||||||||||