Gazeta Podatkowa nr 89 (2172) z dnia 4.11.2024
Odmowa składania zeznań przez osobę najbliższą
Rok po rozstaniu z moim partnerem dowiedziałam się, że zostało wszczęte przeciwko niemu postępowanie karne. Zarzuty, które mu postawiono, dotyczą czynów popełnionych w okresie, w którym pozostawaliśmy w związku, mieszkaliśmy razem. Niewykluczone, że zostanę wezwana na świadka w tej sprawie. Nie chcę zeznawać przeciwko byłemu partnerowi. Czy podobnie jak małżonek (były małżonek) mam prawo odmówić składania zeznań?
NIE. W przypadku postępowania karnego odmówić zeznań może osoba najbliższa dla oskarżonego (podejrzanego). Uprawnienie to zostało przewidziane w art. 182 § 1 Kodeksu postępowania karnego (Dz. U. z 2024 r. poz. 37 ze zm.). Prawo odmowy zeznań trwa mimo ustania małżeństwa lub przysposobienia. Definicja legalna pojęcia "osoba najbliższa" zawarta jest w art. 115 § 11 Kodeksu karnego (Dz. U. z 2024 r. poz. 17), który stanowi, że osobą taką jest małżonek, wstępny, zstępny, rodzeństwo, powinowaty w tej samej linii lub stopniu, osoba pozostająca w stosunku przysposobienia oraz jej małżonek, a także osoba pozostająca we wspólnym pożyciu.
Powyższy przepis nie wspomina o tym, by osobą najbliższą był np. narzeczony, konkubent. Zawarty w art. 115 § 11 K.k. zwrot "osoba pozostająca we wspólnym pożyciu" określa osobę, która pozostaje z inną osobą w takiej relacji faktycznej, w której pomiędzy nimi istnieją jednocześnie więzi duchowe (emocjonalne), fizyczne oraz gospodarcze (wspólne gospodarstwo domowe). Ustalenie istnienia takiej relacji jest możliwe także wtedy, gdy brak określonego rodzaju więzi jest obiektywnie usprawiedliwiony (uchwała SN z dnia 25 lutego 2016 r., sygn. akt I KZP 20/15). Pozostawanie we wspólnym pożyciu należy do sfery faktów, dlatego odmowa zeznań przez świadka z tego powodu nakłada na sąd orzekający obowiązek poczynienia stosownych ustaleń co do charakteru tego związku.
Nie ma również wątpliwości, że po ustaniu relacji polegającej na "wspólnym pożyciu" (np. konkubinatu) prawo do odmowy zeznań ustaje. W jednym z orzeczeń sąd wprost wskazał, że za osobę najbliższą w rozumieniu powołanego powyżej przepisu nie może być uznana była konkubina (por. wyrok SA we Wrocławiu z dnia 31 października 2023 r., sygn. akt II AKa 359/23).
Warto również dodać, że poza prawem do odmowy zeznań, świadek może uchylić się od odpowiedzi na konkretnie pytanie, jeżeli udzielenie odpowiedzi mogłoby narazić jego lub osobę dla niego najbliższą na odpowiedzialność za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe (art. 183 § 1 K.p.k.).
www.PrawnikRodzinny.pl - Prawo karne:
| Chcesz wiedzieć więcej, skorzystaj z Portalu Podatkowo-Księgowego www.gofin.pl | ||
| www.PoradyPodatkowe.pl » |
Serwis Głównego Księgowego
Gazeta Podatkowa
z obszernym komentarzem »
Firma »
Aplikacja mobilna dla Księgowych »
Księgowego,Kadrowego,VAT »
Serwisy internetowe »
Pobierz darmową aplikację »
Posłuchaj »
Terminarz
GOFIN PODPOWIADA
Kompleksowe opracowania tematyczne
PRZEPISY PRAWNE
Ustawy, rozporządzenia - teksty ujednolicone
| ||||||||||||
|
||||||||||||