Nie na wszystkie rzeczy i prawa można rozszerzyć wspólność majątkową

W moim małżeństwie obowiązuje wspólność majątkowa, jednak dowiedziałam się, że w rzeczywistości nie wszystko staje się majątkiem wspólnym małżonków. Czy istnieje możliwość poszerzenia tej wspólności?

TAK, istnieje możliwość podpisania tego rodzaju umowy. Chodzi o tzw. majątkową umowę małżeńską, popularnie zwaną intercyzą. Wbrew dość powszechnemu przekonaniu intercyza nie oznacza wprowadzenia rozdzielności. Treść umowy majątkowej może bowiem polegać również na wprowadzeniu innego ustroju majątkowego, np. zmodyfikowanej wspólności majątkowej. Modyfikacja może polegać zarówno na ograniczeniu wspólności, jak i na jej rozszerzeniu. Co szczególnie istotne, takie porozumienie zawsze powinno być zawarte w formie aktu notarialnego.

We wspólności majątkowej wiele praw/rzeczy nabytych przez jednego małżonka zasila tylko jego majątek osobisty, a nie majątek wspólny. Przepisy przewidują więc możliwość rozszerzenia wspólności, jednak nie może ono mieć nieograniczonego charakteru. W szczególności nie można rozszerzyć wspólności na przedmioty majątkowe, które przypadną małżonkowi z tytułu dziedziczenia, zapisu lub darowizny, prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie, czy też wierzytelności z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia (o ile nie wchodzą one do wspólności ustawowej na mocy innych przepisów), jak również wierzytelności z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Poza wspólnością pozostają więc prawa w pewnym sensie o bardziej "osobistym" związku z danym małżonkiem. Z tego też powodu, w każdym przypadku gdy zachodzą wątpliwości przyjmuje się, że przedmioty służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków nie zostały włączone do wspólności. Wynika to z art. 49 § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (Dz. U. z 2012 r. poz. 788).

Umowa majątkowa małżeńska może być zmieniona albo rozwiązana; w razie jej rozwiązania w czasie trwania małżeństwa, powstaje między małżonkami wspólność ustawowa, chyba że strony postanowią inaczej.

Trzeba ponadto pamiętać, że nowa umowa majątkowa, a więc nowy ustrój, będzie działać na przyszłość. Oznacza to, że zawarcie intercyzy nie może być sposobem ucieczki małżonka przed spłatą zaciągniętych wcześniej zobowiązań. Jeżeli wierzytelność powstała przed rozszerzeniem wspólności, wierzyciel, którego dłużnikiem jest tylko jeden małżonek, może żądać zaspokojenia również z tych przedmiotów majątkowych, które należałyby do majątku osobistego dłużnika, gdyby wspólność majątkowa nie została rozszerzona (art. 50 K.r.o.). Po podpisaniu umowy małżonkowie powinni również pamiętać o informowaniu wierzyciela przed zawarciem umowy o tym, że w ich małżeństwie obowiązuje inny ustrój niż wspólność ustawowa. Tylko wtedy umowa będzie "skuteczna" wobec niego.